Znakowania materiału do zarybień

W ramach niniejszego projektu przeprowadzono znakowanie ryb za pomocą znaczków elastomerowych (VIE) oraz magnetycznych (CWT). Celem zabiegu było określenie śmiertelności ryb pochodzących z hodowli i wypuszczonych do warunków stawowych (znaczki elastomerowe) i jeziorowych (znaczki magnetyczne). Zróżnicowanie zastosowania znaczków wynika z ich właściwości, przede wszystkim trwałości. Znaczki elastomerowe są widoczne przez krótszy okres i zostały wykorzystane w badaniach stawowych. Znaczki magnetyczne utrzymują się przez znacznie dłuższy czas, dlatego zastosowano je do znakowania narybku użytego do zarybień jezior.

Elastomery są kolorowymi silikonowymi znaczkami powszechnie stosowanymi do znakowania ryb, skorupiaków, płazów i gadów. Znaczek powstaje w efekcie połączenia dwóch substancji, które wstrzykuje się w postaci płynu w przezroczysty fragmenty skóry (np. okolice płetw, gałki ocznej). Bezpośrednio po iniekcji dochodzi do reakcji w wyniku, której formuje się elastyczny, kolorowy znak. Zastosowanie fluoroscencyjnych barwników zwiększa widoczność znaczków. Znaczki implantowane są za pomocą specjalnych aplikatorów, pozwalających na stosowanie tego typu znaczków u bardzo małych ryb. Procedura implantacji polega na wprowadzeniu ryb w stan anestezy, a następnie aplikacji odpowiednich barwników tworzących trwały elastyczny znaczek. Znakowanie przeprowadzono w Zakładzie Akwakultury i Zakładzie Hodowli Ryb Jesiotrowatych Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. W celu określenia optymalnej wielkości ryb użytych do zarybień w znaczki elastomerowe zostały zaopatrzone trzy grupy narybku szczupaka i sandacza wychowanego w systemach recyrkulacyjnych: (grupa 1) masa ciała 1-2 g, (grupa 2) 5-10 g, (grupa 3) 15-30 g. Każda grupa wielkości została poznakowana barwnikiem innego koloru i wypuszczona do stawów ziemnych.

Znaczki magnetyczne (CWT) są stalowymi drutami o przekroju 0,25 mm. Posiadają one trwałe właściwości magnesu. Stalowe druty mają specjalny kod, charakterystyczny dla każdej serii znaczków. Znaczki magnetyczne używane są z powodzeniem do znakowania bardzo wielu grup zwierząt, m.in. ryb, płazów, krewetek, homarów. Pomimo powszechnego stosowania w wielu krajach, w Polsce znaczki magnetyczne nie były dotychczas testowane. Głównymi zaletami CWT są: niewielki wpływ na znakowane organizmy, możliwość implantowania u zwierząt o bardzo małych rozmiarach ciała, długi czasu działania oraz relatywnie niska cena. Niewielki rozmiar znaczków magnetycznych (standardowy rozmiar: 1,1 × 0,25 mm) pozwala na ich implantację u larw i stadiów juwenalnych, bez negatywnego wpływu na wzrost i przeżywalność ryb. Przed implantacją ryby usypia się, a następnie za pomocą specjalnego aplikatora wprowadza znaczek. Miejsce implantacji znaczka magnetycznego jest specyficzne dla każdego gatunku. Najczęściej wprowadza się go do części nosowej. Po zakończeniu zabiegu implantacji przeprowadza się kontrolę efektów znakowania za pomocą specjalnego urządzenia identyfikującego. Do odczytu znaczków magnetycznych konieczne jest odłowienie ryb. Za pomocą odpowiednich detektorów możliwe jest określenie obecności znaczka magnetycznego, jednakże do identyfikacji kodu, konieczne jest wydobycie znaczka z ryby i odczytanie za pomocą mikroskopu. Zaletą znaczków magnetycznych, w porównaniu do znaczków elastomerowych, są: długi czas utrzymywania się u ryb, możliwość implantacji dużej liczby ryb w krótkim czasie oraz stosowania różnych serii zaopatrzonych w inny kod, pozwalający zidentyfikować wiele grup ryb.

Znaczkami magnetycznymi poznakowano trzy grupy wielkości ryb, analogicznie jak w przypadku stosowania znaczków elastomerowych. Narybek sandacza i szczupaka poznakowany CWT został wypuszczony do 6 jezior Pojezierza Mazurskiego i Suwalskiego. Każda grupa wielkości ryb została zaopatrzona w znaczki o innym kodzie, umożliwiającym późniejsze (po odłowie) przyporządkowanie każdego osobnika do odpowiedniego sortymentu wielkościowego.