Badania telemetryczne szczupaka

Tarlaki wielu gatunków ryb pozyskuje się bezpośrednio ze środowiska naturalnego. Często są to ryby odławiane tuż przed tarłem lub w jego trakcie. W przypadku większości gatunków ryb tarlaki przewozi się do wylęgarni, gdzie przeprowadzany jest rozród. Śmiertelność potarłowa ryb pozyskanych ze środowiska naturalnego jest dość słabo poznanym zagadnieniem, a wypuszczanie tarlaków ryb drapieżnych do wód, w których zostały złowione jest rzadko praktykowane. W celu określenia przeżywalności ryb wykorzystanych do tarła przeprowadziliśmy serię doświadczeń, które wykorzystywały różnorodne techniki telemetryczne.

Telemetria jest bezprzewodową formą przekazywania informacji za pomocą fal radiowych (VHF, UKF), akustycznych, systemu GPS, czy też pasywnych transporderów (PIT). W badaniach ichtiologicznych telemetria wykorzystywana jest do lokalizacji ryb zwykle z dużej odległości, bez ingerowania w ich behawior. Bez wątpienia telemetria jest jedną z efektywniejszych, a jednocześnie ekscytujących metod poznania biologii i ekologii ryb. Dzięki nadajnikom o unikatowej częstotliwości nadawanego sygnału możliwa jest indywidualna identyfikacja każdej ryby. Metody telemetryczne pozwalają uzyskać znacznie więcej informacji w porównaniu do konwencjonalnych metod znakowania, a zastosowanie nadajników z odpowiednimi sensorami umożliwia precyzyjną charakterystykę środowiska, w którym przebywa ryba. Badania telemetryczne mogą być prowadzone przez cały rok, a ryby lokalizowane przez całą dobę. Bardzo często telemetria jest jedyną rzetelną metodą pozwalającą ocenić efektywność zarybień, przeżywalność ryb, zachowania rozrodcze, dobową aktywność, czy też preferowane siedliska.

Po zakończeniu rozrodu szczupaka (patrz sztuczny rozród szczupaka) przeprowadzono implantację nadajników telemetrycznych. Ryby przed implantacją wprowadzono w stan znieczulenia ogólnego (anestezji), a wszystkie narzędzia i nadajniki zdezynfekowano. Implantacja polega na delikatnym nacięciu powłok brzusznych i wprowadzeniu nadajnika. Końcowym etapem implantacji było założenie szwów chirurgicznych i odkażenie rany. Po zakończeniu implantacji ryby odpijały się w basenach z napowietrzaną wodą. Następnego dnia ryby zostały wpuszczone do jeziora. Przeżywalność szczupaka badano za pomocą metody radio telemetrycznej. Stosowano nadajniki implantowane do jamy ciała lub przytwierdzane do nasady płetwy grzbietowej. Wyposażone w nadajniki ryby były lokalizowane w jeziorze. Za pomocą urządzenia GPS rejestrowano położenie geograficzne każdego osobnika oraz dystans, jaki pokonał od ostatniej lokalizacji. Jednocześnie dokonano charakterystyki siedlisk wybieranych przez ryby. Część szczupaków została wyposażona w nadajniki rejestrujące ich aktywność w ciągu doby. Zastosowanie telemetrii pozwoliło określić przeżywalność tarlaków wykorzystanych do sztucznego rozrodu. Dodatkowo zarejestrowano szereg informacji charakteryzujących ekologię szczupaka. Określono siedliska wybierane przez poszczególne osobniki, terytorium każdego z nich oraz dobowy cykl aktywności.